طبقه بندی روغن موتور بر اساس سطح کیفیت (API)

اهمیت روغن موتور در اتومبیل بسیار بالا است، از همین رو رانندگان در زمان انتخاب یک روغن موتور مناسب به کیفیت آن توجه زیادی می‌کنند. روغن موتور خوب دارای مشخصه‌های زیادی است که هر کدام از آن‌ها در تعیین کیفیت آن نقش مهمی را دارد، اما یکی از مهم‌ترین پارامترهای موجود برای تعیین سطح کیفی روغن موتور API است. استاندارد API به‌وسیله انیستیتو نفت آمریکا به‌وجود آمده است. طبقه بندی روغن موتور بر اساس سطح کیفیت در ایران هم استفاده می‌شود. این سطح بندی خود را با پیشرفت تکنولوژی به‌روز کرده است و استانداردهای روز روغن‌سازی هم‌گام است. با این مقاله از توربومگ همراه شوید.

شاخص گرانروی روغن موتور چیست؟

کد بندی های سطح کیفی روغن موتور API

API یک کدبندی 2 حرفی دارد که حرف اول آن نشان دهنده نوع روغن موتور برای موتورهایی با سوخت بنزینی و دیزلی است. در صورتی که حرف اول S باشد نشان دهنده نوع روغن موتور برای خودورهای بنزینی است. S نشان دهنده کلمه Service )تعویض روغنی‌ها، گاراژها) است. اما در صورتی که کد API با حرف C شروع شود نشان دهنده این است که این روغن موتور برای خودروهای دیزلی ساخته شده است. حرف C، مخفف Commercial (وسیله نقلیه تجاری، کشاورزی) است. طبقه بندی API در سال 2017 دگرگون شد و از حرف F که مخفف Fuel-Efficient (مصرف بهینه سوخت) است برای نشان دادن دسته بندی نوع جدیدی از روغن موتورهای دیزلی استفاده کرد.

استاندارد کیفی روغن موتورهای دیزلی API C

در این استاندارد حرف دوم نشان دهنده کیفیت روغن موتور دیزلی است. این کیفیت از حرف A شروع می‌شود و تا حرف K که در سال 2017 به این کیفیت اختصاص داده شده به اتمام می‌رسد. در روغن مورتورهای دیزلی که موتورهای آن‌ها 2 زمانه است در آخر استاندارد API عدد 2 را قرار می‌دهند. همچنین در آخر کد API در صورتی که عدد 4 وجود داشت یعنی روغن برای موتورهای 4 زمانه است. این سطح بندی‌ها نشان دهنده این است که API CA پایین‌ترین سطح بندی کیفیت در روغن‌ موتورهای دیزلی است و API CK-4 نیز بالاترین سطح کیفیت در دسته‌بندی روغن موتورهای دیزلی چهارزمانه است. جدول زیر نشان دهنده سطوح کیفی روغن موتورهای دیزلی است.

CK-4: عملکر روغن موتور های API CK-4 بسیار فراتر از معیارهای عملکرد CJ-4، CI-4، CI-4 PLUS، CI-4 و CH-4 بوده و می تواند برای موتورهای دیزلی که سطوح کیفی بالا توصیه گردیده است، مورد استفاده قرار گیرد.

CJ-4: عملکرد روغن موتور با سطح کیفی API CJ-4 از معیارهای عملکرد سطوح کیفی CI-4 ، CI-4 PLUS، CI-4، CH-4، CG-4 و CF-4 بالاتر است و می تواند به عنوان روغن موتور مناسب موتورهایی که سطوح کیفی بالا برای آنها توصیه گردیده است، مورد استفاده قرار گیرد.

CI-4: موتورهای دیزلی چهار زمانه با دور بالا برای تامین استاندارد انتشار آلایندگی 2004 در سال 2002 عرضه گردید. همچنین می توان به جای سطوح کیفی CH-4و CE و CF-4 و CG-4 استفاده نمود. برخی از روغن موتورهای با سطح کیفی CI-4 می توانند سطح کیفی CI-4 PLUS را دارا باشند.

CH-4: در سال 1998 میلادی برای موتورهای دیزلی چهار زمانه با دور بالا براساس استانداردهای انتشار آلایندگی 1998 عرضه گردید. همچنین می توان به جای سطوح کیفی CD و CE و CF-4 و CG-4 استفاده نمود.

CG-4: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی پس از سال 2009 مناسب نیست.

CF-4: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی پس از سال 2009 مناسب نیست.

CF-2: احتیاط: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی پس از سال 2009 مناسب نیست. موتورهای دو زمانه ممکن است نیازهای مختلف روانکاری را نسبت به موتورهای چهار زمانه داشته باشند، بنابراین تولید کننده خودرو می بایست با استانداردهای روانکاری بروز، روغن موتور مناسب را پیشنهاد نمایند.

CF: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی پس از سال 2009 مناسب نیست.

CE، CD-II، CD: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی پس از سال 1994 مناسب نیست.

CC: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی پس از سال 1990 مناسب نیست.

CB: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی پس از سال 1961 مناسب نیست.

CA: برای بیشتر خودروهای موتور دیزلی پس از سال 1959 مناسب نیست.

استاندارد سطح کیفی API F در روغن موتورهای دیزلی

سطح کیفی  API FA-4  را در سال 2017 برای موتورهای دیزلی 4 زمانه معرفی کردند. در این استاندارد میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را هم در نظر گرفتند. در موتورهای دیزلی که سطوح کیفی  CK-4، CJ-4 ، CI-4، CI-4 PLUS، CI-4 و CH-4 برای آن ها در نظر گرفته شده است، نمی‌شود از روغن موتورهای با سطح کیفی FA-4 بهره برد. تنها در صورتی که در دفترچه راهنمای آن‌ها استفاده از روغن موتور با سطح کیفی API FA-4  توصیه شده باشد می‌توان از آن استفاده کرد.

استاندارد سطح کیفی روغن موتورهای بنزینی API S

در استاندارد API برای خودروهای بنزینی حرف دوم نشان دهنده کیفیت روغن موتور بنزینی است. بعد از حرف S یکی از حروف لاتین A تا P را خواهید دید که A بالاترین کیفیت و P پایین‌ترین کیفیت روغن موتور بنزینی است. جدول زیر نشان دهنده سطح کیفی روغن موتور بنزینی است.

SP: جدیدترین سطح کیفی روغن موتور که باعث حفاظت بیشتر و کاهش مصرف سوخت برای خودروهای سواری و کامیونی بنزینی در سال 2020 میلادی توسط API معرفی گردیده است.

SN Plus: استاندارد API SN Plus، سطح کیفی جدید روغن موتور است که در موتورهای توربوشارژ تزریق مستقیم TGDI، به منظور پیشگیری از احتراق پیش‌رس LSPI، توسط انجمن نفت آمریکا در سال 2018 توصیه شده است. API SN Plus در واقع به عنوان یک سطح کیفی تکمیلی برای استاندارد API SN و ILSAC GF-5، علاوه بر تامین نیازهای روانکاری سطح کیفی SN، از موتورهای بنزینی توربوشارژ TGDI در برابر پدیده LSPI، نیز محافظت می‌کند.

SN: این روغن موتور برای تمامی موتورهای خودرو بنزینی از سال 2010 به بعد مناسب است. این نوع روغن موتور در برابر اکسیداسیون مقاوم بوده، پوشش دهی فوق العاده ای دارد و محافظت آن در برابر رسوب گذاری بر روی قطعات تکمیل شده است. این روغن موتور عملکرد موتور در دمای پایین را بهبود می بخشد. روغن موتور با استاندارد SN باعث صرفه جویی در مصرف سوخت نیز می شود.

SM: برای موتور خودروها مدل 2010 و بالاتر.

SL: طبق نظریه سازندگان خودرو برای استفاده در موتورهای بنزینی سال های «2005 -2002» مناسب است و در حال حاضر«مورد استفاده قرار می گیرد»
مانند SJ  حاوی کلیه مواد افزودنی مناسب برای روغن موتور است. سطح کیفی بالاتری از SJ دارد و می توان جاهایی که استفاده از SJ و سطوح پایین تر توصیه شده از آن استفاده کرد. این روغن  از نظر مسائل زیست محیطی در وضعیت مطلوبی قرار دارد.

SJ: طبق نظریه سازندگان خودرو برای استفاده در موتورهای بنزینی سال های «2001-1997» مناسب است و در حال حاضر به میزان کمتری توصیه میشود.

SH: احتیاط :برای استفاده در اکثر موتورهای بنزینی که بعد از سال 1996 ساخته شده مناسب نیستند. حفاظت کافی در برابر لجن و اکسیداسیون و سایش موتور ندارد. حاوی مواد افزودنی روغن SG است. خواص ضد اکسایش، ضدخوردگی و ضد زنگ دارد. این روغن توسط انجمن تولید کنندگان مواد شیمیایی (CMA) (Chemical Manufacturers Association ) جهت رعایت مسائل زیست محیطی آزمایش شده است.

SG: احتیاط :برای استفاده در اکثر موتورهای بنزینی که بعد از سال 1988 ساخته شده مناسب نیستند. حفاظت کافی در برابر لجن و اکسیداسیون و سایش موتور ندارد. نسبت به روغن موتورهای سطوح قبلی از تشکیل رسوب بهتر جلوگیری می کند و خواص ضد سایش و ضد اکسیداسیون بهتری دارد .

SF: احتیاط :برای استفاده در اکثر موتورهای بنزینی که بعد از سال 1988 ساخته شده مناسب نیستند. حفاظت کافی در برابر لجن موتور ندارد. مانند سطح کیفی SE است ولی خاصیت پایداری در برابر اکسیدشدن و خواص ضد سایش بهتری نسبت به SE دارد.

SE: احتیاط :برای استفاده در اکثر موتورهای بنزینی که بعد از سال 1979 ساخته شده مناسب نیستند. همانند سطح کیفی SC و SD است ولی خواص پاک کنندگی، پایداری در برابر اکسید شدن، خوردگی و زنگ زدگی بیشتری نسبت به آن ها دارد و می توان از آن به جای روغن های SC وSD استفاده کرد.

SD: احتیاط :برای استفاده در اکثر موتورهای بنزینی که بعد از سال 1971 ساخته شده مناسب نیستند. شبیه به سطح کارآیی SC است. مواد افزودنی آن کمی بیشتر و حاوی مقادیر کمی ماده افزودنی ضدزنگ است. استفاده در خودروهای جدید موجب اختلال در کارکرد و آسیب به موتور خودرو می گردد.

SC: احتیاط :برای استفاده در اکثر موتورهای بنزینی که بعد از سال 1967 ساخته شده مناسب نیستند. حاوی مواد افزودنی ضد خوردگی و ضد ساییدگی و همین طور کمی ماده افزودنی پاک کننده جهت کنترل رسوبات حاصل از کار موتور در درجه حرارت های بالا و پایین هستند. استفاده در خودروهای جدید موجب اختلال در کارکرد و آسیب به موتور خودرو می گردد.

SB: احتیاط :برای استفاده در اکثر موتورهای بنزینی که بعد از سال 1951 ساخته شده مناسب نیستند. دارای حداقل ادتیوها است. این روغن ها حاوی مقدار کمی ماده افزودنی ضد اکسیداسیون و ضد سایش هستند.استفاده در خودروهای جدید موجب اختلال در کارکرد و آسیب به موتور خودرو می گردد.

SA: احتیاط : فقط روغن پایه است. هیچ ماده افزودنی به روغن موتور اضافه نمی گردد. برای استفاده در اکثر موتورهای بنزینی که بعد از سال 1930 ساخته شده مناسب نیستند. استفاده در خودروهای جدید موجب اختلال در کارکرد و آسیب به موتور خودرو می گردد.